Mọi nhà đầu tư vĩ đại đều khởi đầu với một điều cốt lõi: một triết lý đầu tư nhất quán để soi đường chỉ lối. Đó có thể là trường phái cơ bản, phân tích kỹ thuật, hay một sự tổng hòa giữa cả hai. Dù khác biệt về phương pháp, điểm chung của những triết lý này là khả năng phản ánh đúng bản chất của người sử dụng — từ khẩu vị rủi ro, tầm nhìn dài hạn cho đến cách họ ra quyết định trong những thời điểm đầy biến động. Một triết lý đầu tư đúng đắn không chỉ là công cụ, mà là kim chỉ nam, giúp nhà đầu tư giữ vững lập trường giữa thị trường đầy cám dỗ và nhiễu loạn.
Triết lý đầu tư dưới đây được tôi đúc kết từ những nhà đầu tư huyền thoại như Benjamin Graham, Philip Fisher, Warren Buffett, Peter Lynch, cùng với một phần quan điểm và trải nghiệm cá nhân – tạo nên một cách tiếp cận phù hợp, thực tiễn và bền vững theo thời gian.
Triết lý đầu tư
1. Đầu tư vào các doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh và tăng trưởng bền vững
- Doanh nghiệp phải có lợi thế để duy trì được khả năng tăng trưởng ít nhất trong 3-5 năm
- Tăng trưởng dựa trên lợi thế cạnh tranh chứ không tới từ sử dụng đòn bẩy cao hơn hoặc do yếu tố chu kỳ.
2. Quản trị doanh nghiệp là yếu tố cốt lõi
- Chỉ đầu tư vào doanh nghiệp minh bạch, trung thực và đặt lợi ích cổ đông lên hàng đầu.
- Chỉ giao vốn cho người đáng tin cậy quản lý.
3. Đầu tư tập trung cũng là sự đa dạng hóa
- Đầu tư tập trung sẽ quản trị tốt hơn là đầu tư đa dạng hóa
- Hiểu rõ doanh nghiệp được đầu tư sẽ là an toàn hơn đầu tư hời hợt vào nhiều doanh nghiệp nằm ngoài vùng kiểm soát.
4. Tránh đầu tư vào những mô hình kinh doanh quá phức tạp
- Chỉ đầu tư vào doanh nghiệp trong vòng tròn hiểu biết.
- Tránh các doanh nghiệp có cấu trúc hoặc hoạt động kinh doanh quá phức tạp
5. Mua khi giá thấp hơn giá trị – tạo ra biên an toàn
- Tận dụng những biến động để mua doanh nghiệp tốt với giá hợp lý.
- Lựa chọn doanh nghiệp xuất sắc với giá hợp lý sẽ tốt hơn là doanh nghiệp trung bình với giá hời.
6. Kiên nhẫn để lợi nhuận được tái đầu tư theo thời gian
- Nếu nền tảng doanh nghiệp chưa thay đổi, hãy kiên định nắm giữ.
- Biến động của thị trường là cơ hội tích lũy, không phải lý do hoảng loạn.
7. Quản trị rủi ro chặt chẽ ngay từ đầu
- Trước khi giải ngân, phải đánh giá mức rủi ro lớn nhất có thể xảy ra. Thiết lập sẵn biên an toàn và giới hạn mức cắt lỗ (5–10%).
- Mỗi năm tài chính, cần reset lại giới hạn cắt lỗ, tránh tình trạng “ăn mày quá khứ”.
Tiêu chuẩn đầu tư
1. Yếu tố cạnh tranh
- Doanh nghiệp được lựa chọn phải có Economic MOAT
- Rào cản về vốn để hạn chế sự cạnh tranh (ex: ngành hàng không/lọc hóa dầu/ cảng biển, nhà máy sản xuất thép… )
- Rào cản về pháp lý, hạn chế sự tự do gia nhập ngành (ex: ngành ngân hàng, ngành bảo hiểm, hàng không, dược phẩm…)
- Thị phần, thương hiệu, sự trung thành của khách hàng, đối tác với sản phẩm và dịch vụ của công ty.
- Lợi thế về chi phí, khả năng thương lượng giá với khách hàng và nhà cung cấp, tạo ra một biên lợi nhuận vượt trội hơn trung bình ngành.
2. Yếu tố tăng trưởng
- Triển vọng của ngành được đánh giá tốt trong trung và dài hạn (đây là yếu tố thiên thời và địa lợi).
- Quy mô thị trường còn đủ để công ty tăng trưởng sản phẩm và dịch vụ của công ty.
- Công ty có đang hoặc kế hoạch tiếp tục phát triển sản phẩm/dịch vụ mới hoặc mở rộng kinh doanh để tăng doanh thu và lợi nhuận.
- Hãy lựa chọn các doanh nghiệp có doanh doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định và có thể dự đoán được.
3. Yếu tố quản trị
- Lãnh đạo doanh nghiệp có năng lực, tầm nhìn và đạo đức (thông qua học vấn, kinh nghiệm làm việc)
- Lãnh đạo trung thực, minh bạch và hành động vì lợi ích cổ đông (tốt nhất là lãnh đạo cũng sở hữu lượng cổ phần đủ lớn).
- Văn hóa doanh nghiệp, danh tiếng công ty được đánh giá từ đối tác, khách hàng và chính những nhân viên còn làm hoặc đã nghỉ việc.
- Hoạt động IR minh bạch, rõ ràng và có tính thống nhất.
- Có sự tham gia của những nhà đầu tư tổ chức uy tín.
4. Yếu tố tài chính
- Chỉ đầu tư vào công ty mà bạn hiểu rõ mô hình hoạt động, rủi ro và triển vọng tiềm năng.
- Dòng tiền mạnh, nợ thấp và có thể quản lý được.
- ROE và ROI cao.
- Biên lợi nhuận cao, lợi nhuận tăng trưởng chắc chắn và có dòng tiền tự do ổn định.
- Cẩn thận với các doanh nghiệp mà tăng trưởng doanh thu thấp hơn tăng trưởng hàng tồn kho.
5. Yếu tố định giá
- Giá mua phải thấp hơn giá trị thực, đủ để tạo ra biên an toàn hấp dẫn.
- Đánh giá đẩy đủ rủi ro, đặt ra kịch bản tồi tệ nhất, từ đó lựa chọn thời điểm là rủi ro và phần thưởng không cân xứng (rủi ro thấp và phần thưởng cao) để đầu tư.
- Nếu công ty tăng trưởng đều thì tốt nhất mua khi PEG <= 1 lần, nếu đầu tư vào midcap thì doanh thu theo năm tăng trưởng >=20% và có tăng trưởng theo quý thì là tín hiệu tích cực.
- Phân loại các doanh nghiệp theo chu kỳ, nên mua ở đáy khi lợi nhuận phản ánh chưa đầy đủ, tránh mua khi lợi nhuận đã bộc lộ hết.
Trên đây là một số nội dung liên quan đến triết lý và tiêu chuẩn trong đầu tư để thực hành và áp dụng. Sự cải tiến liên tục sẽ tạo ra công thức hoàn hảo, nhưng sự thực hành mới tạo ra thói quen. Phần tiếp theo sẽ đi kỹ hơn về các yếu tố cứng để giúp dễ dàng lọc ra những doanh nghiệp phù hợp vè mặt định lượng.
Nguồn: LT
