Vòng quay tiền mặt là gì?

Vòng quay tiền mặt (cash conversion cycle – CCC) là một chỉ số quan trọng, đặc biệt là cho các công ty có giá trị hàng tồn kho và tài khoản phải thu, phải trả lớn (thường là các công ty thương mại), vì nó đánh giá sự hiệu quả trong quản lý vốn lưu động của công ty.

Một vòng quay của tiền mặt cơ bản gồm bốn bước: 1, dùng tiền thanh toán hàng hóa mua; 2, hàng hóa đó đem về để vào hàng tồn kho; 3, sau khi bán thì hình thành khoản phải thu; 4, khi thu được thì quay về tiền mặt.

Chi tiết các thông tin được trình bày như sau:

1. Khoản phải trả: Khi bạn mua hàng, giải sử bạn mua trả chậm thì hàng về ghi nhận là khoản phải trả. Nghiệp vụ này làm tăng tài khoản phải trả (account payables)
2. Hàng tồn kho: Khi bạn thanh toán xong tiền cho món hàng bạn mua, thì định khoản chuyển từ khoản phải thu thành hàng tồn kho (Inventory).
3. Khoản phải thu: Khi bạn bán hàng tồn kho và bán theo hình thức thu chậm, thì hàng tồn kho từ từ chuyển thành khoản phải thu (account receivables).
4. Thay đổi tiền mặt: Cuối cùng khi bạn nhận được tiền, thì tiền từ KH sẽ chuyển thành tiền của bạn theo nguyên tắc thặng dư T’-T.

Vòng quay tiền mặt chỉ bao gồm thời gian luân chuyển tiền thực tế, tức là tính từ khi bạn phải chi tiền ra trả tiền cho nhà cung cấp và khi người mua hàng trả tiền cho bạn. Tức là chỉ gồm giai đoạn số 2 và giai đoạn số 4 trên hình trên mà thôi.

Ở đây, chúng ta sẽ sử dụng những từ viết tắt sau:

• DOP: Number of Days Of Payables (số ngày khoản phải trả)
• DOI: Number of Days Of Inventory on hand (số ngày nắm giữ hàng tồn kho)
• DOR: Number of Days of Receivables (số ngày khoản phải thu)
• CCC: Cash Conversion Cycle (vòng quay tiền mặt)

với:

DOP = (Khoản phải trả trung bình năm × 365) / Chi phí giá vốn
DOI = (Hàng tồn kho trung bình năm × 365) / Chi phí giá vốn
DOR = (Khoản phải thu trung bình năm × 365) / Bán trả sau

Hình dung cụ thể thông qua sơ đồ cấu trúc sau:

Từ sơ đồ cấu trúc trên có thể thấy

số ngày khoản phải trả + vòng quay tiền mặt = số ngày khoản phải thu +số ngày nắm giữ hàng tồn kho

$$\begin{array}{cc}DOP+CCC& =DOI+DO\mathrm{R \; \; \; =>}\\ \\ CCC& =DOI+DOR–DOP\end{array}$$

Ví dụ minh họa:

Ở trên có thể thấy vòng quay tiền mặt của Apple là âm 57 ngày. Do khách hàng Apple trả trước 85 ngày (chấp nhận trả tiền trước để được sở hữu SP chưa tung ra), trong khi Apple chỉ phải trả trước cho nhà cung cấp là 22 ngày và tồn kho trung bình chỉ khoảng 5 ngày. Như vậy, Apple không cần mất tiền cho vốn lưu động mà vẫn có tiền tạo ra doanh thu nhờ vào chiếm dụng vốn lưu động của nhà cung cấp.

Trong ví dụ trên, cả Apple và Gucci đều cần hơn 2 tháng để thanh toán những khoản Phải trả cho nhà cung cấp. Tuy nhiên, Gucci được khách hàng thanh toán rất nhanh – trung bình chỉ khoảng 5 ngày, lý do là vì khách hàng của họ thường trả bằng tiền mặt hoặc thẻ tín dụng Visa/Mastercard ngay tại quầy. Điều khác biệt ở đây là quản lý hàng tồn kho. Hàng hóa nằm ở trong kho của Gucci khá lâu – trung bình gần 4 tháng. Trong khi đó, hàng tồn kho của Apple gần như được quay vòng liên tục. Họ nắm giữ hàng tồn kho trong trung bình chỉ 5 ngày. Dĩ nhiên, bản chất hoạt động kinh doanh của Gucci và Apple là rất khác nhau, do đó hơi khập khiễng khi so sánh một công ty sản xuất với công ty bán lẻ tiêu dùng. Tuy vậy, chỉ số vòng quay tiền mặt âm là điều không có gì để phàn nàn.

Vòng quay tiền mặt hữu ích nhất trong việc thực hiện phân tích xu hướng cho các công ty trong cùng một ngành nghề.

• Vòng quay tiền mặt ngắn hơn là tốt hơn, vì công ty bán hàng thu tiền nhanh và quay vòng hàng tồn kho nhanh, trong khi có thể trả chậm cho KH của họ.
• Hiểu được bản chất của vòng quay tiền mặt, bạn có thể thúc đẩy giảm đi thời gian cho KH trả chậm, hoặc quản lý tốt hơn hàng tồn kho để nhanh chóng đưa vào SX, cũng như là tận dụng thương thảo tốt để kéo dài thời gian trả chậm của KH.
• Giải quyết được bài toán vòng quay tiền mặt sẽ giúp công ty giảm tình huống thiếu hụt vốn lưu động.

Nguồn: Lão Trịnh